RADNA BIOGRAFIJA
Rodjen 22. septembra 1935. godine u Gračanici, kod Doboja.
Od 1958. do 1962. godine studirao psihologiju na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Dve godine radio kao industrijski psiholog u Drvnom kombinatu „Krivaja”, Zavidovići.
Godine 1964. je izabran za asistenta na predmetu Socijalna psihologija na Odeljenju za psihologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu. Na istom fakultetu odbranio magistarski rad Kognitivna ravnoteža i opažanje socijalnih struklura (1970) i doktorsku disertaciju Saznajni sadržaji socijalnih stavova (1973).
Pohađao internacionalnu letnju školu za eksperimentalnu socijalnu psihologiju (Hag. 1965; Luven. 1967) i psihologiju učenja i motivacije (Minhen, 1971). Na Rurskom univerzitetu u Bohumu bio na specijalizaciji iz oblasti psihologije motivacije (1973).
Izabran je u zvanje docenta 1974, vanrednog profesora 1980. redovnog profesora 1986. godine.
Šef Katedre za socijalnu psihologiju od 1979. do 2002. godine, kada je penzionisan.
Bio je upravnik Odeljenja za psihologiju u dva mandata (1982-1984; 1996-1998) i prodekan Filozofskog fakulteta (1986-1988). Od 1995. godine clan, a od 2000. do 2002. godine Predsednik Saveta za filozofiju, pedagogiju, psihologiju i sociologiju na Univerzitetu u Beogradu.
U periodu 1980. do 1990. godine bio je član Prosvetnog saveta Srbije, Saveta Zavoda za izdavanje udžbenika i Veća društvenih nauka u Zajednici nauke Srbije.
Bio je predsednik Društva psihologa Srbije (1980-1984), urednik časopisa Psihologija (1969-1972; 1983-1985), edicije Psihološka istraživanja (1976-1984) i lista Psihološke novine (1981-1982).
Bio je više puta organizator Sabora Društva psihologije, osnivač i organizator naučnog skupa Empirijska istraživanja u psihologiji, član Konresnog odbora VIII Kongresa psihologa u Zagrebu, organizator Simpopzijuma o motivaciji u Sremskim Karlovcima… Potred psiholoških skupova, učestvovao je u nizu pedagoških naučnih i stručnih skupova, npr. na Velikom pedagoškom seminaru Pedagoškog društva Srbije i Saboru Saveza učiteljskih društava Srbije.
Dobitnik je:
- Oktobarske nagrade grada Beograda za nauku 1992. za knjigu SOCIJALNA PERCEPCIJA,
- Majske nagrade za naučno istraživanje u oblasti sporta 1980. za knjigu LIČNOSTI SPORT (zajedno sa prof. Ljubišom Lazarevićem),
- nagrade Društva psihologa Srbije za popularizaciju psihološke nauke “Živorad -Žiža Vasić” (1971) i
- nagrade Društva psihologa Srbije za doprinos razvoju psihološke nauke „Bonslav Stevanović” (2001).
NAUČNI I STRUČNI RADOVI
AUTOR je ili koautor oko 100 naučnih i stručnih radova. Od tih radova 12 su knjige (od kojih su 2 udžbenici za srednju školu, 2 priručnici za studente), 40 radova u zbornicima, i preko 50 u naučnim i stručnim časopisima i listovima. Radove je objavljivao u raznim časopisima, najviše u Psihologiji, Nastavi i vaspitanju i Pedagogiji.
Sarađivao je na uređivanju i pisanju odrednica za Pedagošku enciklopediju (Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd. 1989) i Pedagoški rečnik (Zavod za udžbenike i nastavna sredstva. Beograd, 1994), napisao je vise odrednica za Sociološki leksikon (Savremena administracija, Beograd, 1982) i Sociološki rečnik (Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd. 2007)
U tematskom pogledu, radovi se uglavnom bave problematikom (1) opšte socijalne psihologije (npr. oblici i vrste socijalne interakcije, socijalna kognicija, opažanje pojedinaca i grupa, interpersonalni odnosi i komunikacija, motivacija postignuća, socijalni stavovi i vrednosti) i (2) socijalne psihologije obrazovanja (socijalnopsihološke komponenie koncepcije obrazovanja, uloge nastavnika, uloge učcnika i organizacije školskih grupa; praćenje i vrednovanje efekata školovanja i učeničkog doživljaja škole; odnos između motivacije za školsko učenje, s jedne stane, i autonomije učenika. grupnog rada i školskog ocenjivanja, s druge). Pored razmatranja izvesnog broja specfičnih teorijskih pitanja (npr. primena teorija kognitivne konzistencije na objašnjenje opažanja drugih osoba, samoopažanja, formiranja socijalnih stavova i si.), u većini radova središnje mesto zauzimaju prikazi i analize rezultata empirijskih istraživanja kako se npr. socijalna percepcija, socijalni stavovi i vednosti, grupna dinamika i interpersonalni odnosi ispoljavaju u obrazovnom kmontektu.
NAJZNAČAJNIJI RADOVI SU:
1. SOCIJALNA PERCEPCIJA, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1992, 1-260; drugo izranje 2001; treće izdanje 2008. Teorijsko-istraživačka i sintetička studija o socijalnoj interakciji, komunikaciji, kogniciji i posebno socijalnoj kogniciji, opažanju drugih osoba, samoopažanju, opažanju društvenih grupa, tačnosti opažanja osoba.
2. Havelka, N. i sar.: EFEKTI OSNOVNOG ŠKOLOVANJA, Institut za psihologiju, Beograd 1990, str. 1-391. Istraživačko-aplikativna studija u kojoj je razvijen i primenjcn jedan psihološki utemeljen model praćenja i vrednovanja obrazovnih i razvojnih postignuća učenika na kraju osnovnog školovanja; knjigaje rezultat obimnog timskog rada u okviru projekta koji je realizovan u Institutu za psihologiju u Beogaradu. IJ sklopu jednog obuhvatnog projekta, istraživanje je u ponovljeno 2001. godine. rezultati su objavljeni u publikaciji.
3. Havelka, N.: UČENIK I NASTAVNIK U OBRAZOVNOM PROCESU, Zavod za udžbenike, Beograd, 2000, str. 230. Razmatranje socioloških i psiholoških aspekata obrazova ja i promena u obrazovanju, ciljeva vaspitanja i obrazovanja, strukture realnih učeničkih aktivnosti u nastavi i/ili u vezi sa nastavom kao najpouzdanijeg pokazatelja kvaliteta obrazovnog procesa i ukupnog pedagoškog rada; autonomije nastavnika i učenika i konceptualizacije njihovih uloga, unapredjenja praćenja, ocenjivanja i vrednovanja njihovog rada: rezultata istraživanja činilaca školske uspešnosti, učeničkog doživljaja škole i odnosa vrednosnih orijentacija učenika i svesti o sebi.
4. Havelka, N.: PSIHOLOŠKE OSNOVE GRUPNOG RADA U VASPITANJU I OBRAZOVANJU, Naučna knjiga, Beograd 1980, drugo izdanje 1988. Pokušaj da se saznanja sistematskih socijalno-psiholoških istraživanja iz oblasti formiranja grupe, grupne dinamike, upravljanja i rukovodenja grupom, unutargrupnih odnosa i grupne efikasnosti primene u neposrednom pedagoškom radu sa učenicima i učeničkim obrazovnim grupama.
5. Havelka, N. i Lj. Lazarević: SPORT I LIČNOST, Sportska knjiga, Beograd 1981. str. 1-144. Komparativna istraživačka studija o psihološkim karakteristikama sportista koji su u veme ispitivanja bili u kategoriji “vrhunskih” (zvanični kandidati za Olimpijadu) i “standardnih” sportista (učesnici na regionalnom, republičkom i lokalnom nivou takmičenja) i njihovo poredenje sa uzorkom “nesposrtista” (tj. učenika i mladih radnika koji se nisu sistemstski i organizovano bavili sportom). Na osnovu rezultata faktorske anliaze prikazan su personalni i socijalno-psihološki profili triju ispitivanih grupa, razmatrana je uloga sporta u socijalizaciji, obrazovanju i vaspitanju.
6. Havelka, N.. B. Kuzmanović i D. Popadić: METODE I TEHNIKE SOCIJALNO PSIHOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA, Društvo psihologa, Beograd 1993. str. 1-135
Autor je ili koautor dva rada objavljena na ruskom i više radova na engleskom jeziku.
Havelka. N.: Socijalnaja psihologija v Jugoslavii (Socijalna psihologija u Jugoslaviji) u zborniku: Šorohova, E. V. i V. P. Levkovič (redaktori): SOCIJALNAJA PSIHOLOGIJA V SOCIJALISTIČESKIH STRANAH, Akademia nauk SSSR. Institut psihologii, Moskva 1989. str. 151-177
Havelka, N: Socialnie peremeni i izmenenia otnošenia k obrazovaniju (Društvene promene i menjanje odnosa prema obrazovanju). u knjizi INOVACII I TRADICIA V OBRAZOVANII. Rosijskaja akademija obrazovania i Zajednica učiteljskih fakulteta Srbije. Moskva – Beograd, 1996. str. 75-86
Rommetveit. R. et al.: Processing of utterances in context (Procesiranje iskaza u konteketu), u knjizi: Carswell, E. A. and R. Rometveit (Eds.): SOCIAL CONTEXTS OF MESSAGES, Academic Press, London 1971. str. 29-56;
Jaspars. J. et al.: Order effects in impression formation: A psycholinguistic approach (Efekat redosleda u formiranju impresije: psiholingvistčki pristup), u knjizi Carswell. E. A. and R. Rometveit (Eds.): SOCIAL CONTEXTS OF MESSAGES. Academic Press. London 1971. str. 109 – 125
Havelka, N.: The Curricula and the Strucure of the Activities of the Pupils (Obrazovni program i struktura učeničkih aktivnosti, u knjizi TOWARDS MODERN LEARNER-CENTRED CURRICULUM, Institute for Educational Research & UNESCO, UNICEF, Belgrade 1996. pp. 92-105
Ivić, I. et al: COMPREHENSIVE ANALYSIS OF PRIMARY EDUCATION IN THE FEDERAL REPUBLIC OF YUGOSLAVIA, UNICEF Belgrade, 2001 (N. Havelka: Human Resources and Quality and Efficiency of School System.)
Istraživački projekti – obrazovna tematlka
Rukovodilac projekta EFEKTI OSNOVNOG ŠKOLOVANJA, prvo istraživanje u periodu 1988-1992 i drugo istraživanje uperiodu 2000-2001.
Rukovodilac projekta ODNOS UČENIKA PREMA EKSPERIMENTALNOJ I TRADICIONALNOJ NASTAVI – evaluacija modela višefrontalne nastave u Srednjoj tehničkoj PTT školi, Beograd, 2000-2001.
Član tima za izradu okvirnog projekta OSIGURANJE KVALITETA ISHODA OBRAZOVANJA, Ministarstvo prosvete Srbije, 2001.
Rukovodilac podprojekta PERSONALNI I SITUACIONI ČINIOCI SOCIJALNOG PONAŠANJA, u okviru projekta Pojedinac i grupa u uslovima društvene tranzicije, koji je relizovan u Institutu za psihologiju 1996-2000.
